Pengajian Malaysia

ZAMAN KESULTANAN MELAYU MELAKA

Tajuk: Bincangkan sumber-sumber awal Kesultanan Melayu Melaka

Menurut "Suma Oriental", Parameswara ialah seorang raja Palembang yang menggantikan ayahandanya, Raja Sam Agi. Beliau diserang oleh Raja Jawa, Batara Tamavill, sewaktu beliau menggelarkan dirinya sebagai Mjeura "orang yang berani"
Dengan seribu pengikutnya, beliau menuju ke pantai barat Semenanjung Melayu untuk mencari tempat perlindungan yang baru.
Menurut Sejarah Melayu "Malay Annals" yang dikarang oleh Tun Sri Lanang pada tahun 1565, Parameswara melarikan diri ke Muar tetapi diganggu oleh biawak yang tidak terkira banyaknya.
Penetapan di tempat yang kedua di Kota Burok juga gagal kerana kubu pertahanan yang mereka cuba mendirikan runtuh dengan serta merta.
Kemudian Parameswara berpindah ke Sening Ujong. Setelah berada di sana, beliau melantik seorang menteri untuk mewakili dirinya dan kemudiannya beliau tiba di Sungai Bertam, iaitu suatu kawasan persisiran pantai. Ketika itu, orang-orang Seletar mendiami di situ dan mereka meminta Parameswara menjadi raja.
Semasa berburu di muara Sungai Bertam, Parameswara ternampak seekor pelanduk menendang salah seekor daripada anjing-anjing burunya. Parameswara tertarik dengan kegagahan pelanduk itu lalu beliau memutuskan membina sebuah penempatan di kawasan tersebut. Selepas menanyakan nama pokok (Pokok Melaka) yang diteduhnya, Parameswara menamakan tempat itu "Melaka".

TEMPOH KESULTANAN MELAYU MELAKA

Sultan Iskandar Shah 1400 – 1424

Sultan Muhammad Shah 1424 – 1444

Sultan Abu Syahid 1444 – 1445

Sultan Muzaffar Shah 1445 – 1459

Sultan Mansur Shah 1459 – 1477

Sultan Alauddin Riayat Shah 1477 – 1488

Sultan Mahmud Shah 1488 – 1511

Sumber tempatan tentang Kesultanan Melayu Melaka

Sumber-sumber tempatan ertinya sumber-sumber mengenai Melaka yang ditulis dalam bahasa Melayu dan telah menjadi klasik dalam korpus kesusasteraan Melayu tradisional.

Sulalatus Salatin (Sejarah Melayu) merupakan satu karya sejarah mengenai kebangkitan, kegemilangan dan kejatuhan zaman Kesultanan Melayu Melaka yang ditulis oleh beberapa orang pengarang Melayu. Namun terdapat pendapat yang mendakwa apabila (Portugis) menakluk Melaka, salinan Sejarah Melayu telah dibawa ke Goa.

Terdapat sekurang-kurangnya 29 versi tetapi versi yang paling mashyur adalah versi Shellabear. Menurut pengenalan Sejarah Melayu naskah Shellabear, Yang diPertuan Raja di Hilir Sultan Abdullah Mu'ayat Syah ibni'l Sultan Abdul Jalil Syah telah mengutuskan Seri Nara Wangsa Tun Bambang untuk memerintah Bendahara Paduka Raja Tun Muhammad@Mahmud (Tun Sri Lanang) pada hari Khamis, 12 Rabiul Awal 1021 bersamaan 13 Mei 1612 agar menyunting salinan Sejarah Melayu yang dibawa oleh Orang Kaya Sogoh dari Goa/Gowa.
Sehingga hari ini, sekurang-kurangnya 29 salinan Sejarah Melayu, yang terdiri daripada pelbagai versi telah dijumpai. Ini membuat perkara-perkara yang lebih kompleks seperti yang mereka berbeza dari segi penyampaian kandungan dan pendekatan, walaupun subjek dan tema penceritaan yang sama iaitu raja-raja Melaka.
Sejarah Melayu Sulalatus Salatin dianggap penting kerana ia memberikan adat istiadat kerajaan, susunan raja Melayu dan sejarah kerajaan Melayu dan boleh dikatakan menyerupai konsep Sejarah Sahih China, di mana pada setiap pertukaran Dinasti di China, sejarah Dinasti sebelumnya akan ditulis dan disimpan di arkib negara tersebut.
Kandungan pada ilmu bahasa yang berbeza telah menyebabkan banyak kekeliruan dalam kalangan ahli sejarah yang menggunakan Sejarah Melayu untuk memahami penulisan sejarah Melaka.
Sebagai contoh, beberapa versi mendakwa bahawa jawatan Laksamana diperkenalkan di Melaka semasa pemerintahan Sultan Muhammad Shah (Raja Kecil Besar). Versi lain menyatakan bahawa ia dibuat semasa pemerintahan Sultan Shah Muhammad.
Terdapat juga versi Sejarah Melayu yang menyatakan bahawa Hang Tuah berasal dari Duyung di Melaka, manakala yang lain mengesahkan bahawa dia adalah seorang Bugis dari Sulawesi.
Cara terbaik dan hanya untuk ahli sejarah adalah dengan menggunakan Sejarah Melayu sebagai cara yang berhati-hati dan sebagai objektif yang mungkin di dalam batas-batas pentaksiran dan penulisan sejarah dan memahami masalah pertembungan dalam ilmu bahasa.

“Tiada teks satu (Sejarah Melayu) boleh diterima sebagai, prioriti, lebih tepat mencerminkan badan tradisi yang terletak di belakang Sejarah Melayu atau lebih dekat kepada kebenaran sejarah. Nilai sejarah tradisi sejarah Melayu terletak tidak dalam mana-mana teks tertentu, tetapi dalam kajian perbandingan semua versi varian.”

Sumber Hukum Kanun Melaka & Undang-undang Laut Melaka

Dua teks yang ditulis dalam genre undang-undang termasuk Undang-undang Melaka (Undang-Undang Melaka) atau Hukum Kanun Melaka (Undang-undang Kanun Melaka), dan Undang-undang Laut Melaka (Undang-undang Maritim Melaka) yang terdapat dalam beberapa versi.

Sumber Hikayat Hang Tuah

Hikayat Hang Tuah, sastera klasik yang paling penting di Malaysia, tidak membentangkan tentang sejarah tetapi ini tidak bermakna bahawa ia tidak boleh digunakan sebagai rujukan untuk menulis sejarah.
Walaupun buku ini ditulis beberapa abad selepas kejatuhan kesultanan Melayu Melaka, ia masih berjaya dalam memelihara, projek dan mencerminkan beberapa idea mengenai masyarakat Melaka.\
Seperti Sejarah Melayu, Hikayat Hang Tuah dengan jelas mentakrifkan orang Melayu sebagai mempunyai hubungan etnik, tradisional dan politik yang sangat kuat dengan beberapa kawasan di pantai timur Sumatera seperti Palembang, Kampong Koh, Asahan, dan lain-lain. Pires Tome dirujuk kepada kawasan-kawasan ini sebagai 'wilayah Melayu'.

Sumber Lisan

Sumber rujukan yang lain termasuk sumber-Sumber Lisan terutamanya di kalangan orang tua di negara ini serta tinggalan sejarah di Melaka.
Kemuliaan kerajaan lama dan sejarah Melaka sendiri sudah pasti meninggalkan kesan mendalam kepada sastera lisan tradisional.
Ia berkaitan tentang raja-raja Melayu, bangsawan dan pahlawan-pahlawan, bersama-sama dengan peristiwa-peristiwa menarik yang berlaku sepanjang sejarah.

Sumber Hikayat Siak

Kandungan atau Hikayat Siak terbahagi kepada dua bahagian. Yang pertama meliputi tempoh masa Kesultanan Melaka-Johor (yang sebenarnya adalah salinan daripada teks Sejarah Melayu).
Yang kedua meliputi tempoh masa yang berikut, berkenaan dengan kaedah-kaedah Siak atau Minangkabau yang bermula dengan kisah Raja Kechil dan terus bersama-sama orang-orang keturunannya, dan peranan mereka dalam politik selat Melaka.

PITOS 104/2

Malaysia : Melaka Hingga Negeri-Negeri Melayu Baru

SUMBER-SUMBER AWAL KESULTANAN MELAYU MELAKA

Sumber Sejarah Melaka Dari China

Ada 4 sumber:

Ming Shih
Ming Shih-lu
Ying-yai Sheng-lan
Hsing-cha Sheng-lan

PITOS 104/2

Malaysia : Melaka Hingga Negeri-Negeri Melayu Baru

SUMBER-SUMBER AWAL KESULTANAN MELAYU MELAKA

Ming Shih dan Ming Shih-lu

sumber rujukan penting pengkaji-pengkaji Sejarah

PITOS 104/2

Malaysia : Melaka Hingga Negeri-Negeri Melayu Baru

SUMBER-SUMBER AWAL KESULTANAN MELAYU MELAKA

Di dalam buku Ying-yai Sheng-lan, Ma Huan mengatakan Megat Iskandar Shah iaitu pewaris Parameswara :

memeluk Islam pada usia yang tua.
dipengaruhi pedagang Arab, India, Pasai

PITOS 104/

2 Malaysia : Melaka Hingga Negeri-Negeri Melayu Baru

SUMBER-SUMBER AWAL KESULTANAN MELAYU MELAKA

Pada tahun 1433, apabila Ma Huan datang ke Melaka bersama-sama dengan ekspedisi Laksamana Cheng Ho, beliau menulis laporan mengenai keadaan sosial di Melaka.

PITOS 104/2

Malaysia : Melaka Hingga Negeri-Negeri Melayu Baru

SUMBER-SUMBER AWAL KESULTANAN MELAYU MELAKA

W.P.Greeenveldt turut
mengambil beberapa petikan
dari laporan Ma Huan

PITOS 104/2

Malaysia : Melaka Hingga Negeri-Negeri Melayu Baru

SUMBER-SUMBER AWAL KESULTANAN MELAYU MELAKA

Secara asasnya, sumber-sumber dari China ini adalah

sebahagian dari koleksi daripada laporan rasmi yang

disusun semasa ekspedisi dan misi politik yang di

ketuai oleh Laksamana Cheng Ho

PITOS 104/2

Malaysia : Melaka Hingga Negeri-Negeri Melayu Baru

SUMBER-SUMBER AWAL KESULTANAN MELAYU MELAKA

Ekspedisi pertama bermula pada 1404 dan diikuti pada tahun 1413–1415, 1421–1422, dan 1431–1433.

PITOS 104/2

Malaysia : Melaka Hingga Negeri-Negeri Melayu Baru

SUMBER-SUMBER AWAL KESULTANAN MELAYU MELAKA

Sumber laporan penulis dari China dengan jelasnya berbeza dari laporan dari pencatat Melayu mengenai Melaka.

PITOS 104/2

Malaysia : Melaka Hingga Negeri-Negeri Melayu Baru

SUMBER-SUMBER AWAL KESULTANAN MELAYU MELAKA

Sir Richard Winsteadt’s menyatakan yang jika

kita ingin mengetahui bagaimana dan bila

Melaka menjadi pelabuhan perdagangan yang

penting, kita perlu merujuk kepada sumber

sumber penulis dari China.

PITOS 104/2

Malaysia : Melaka Hingga Negeri-Negeri Melayu Baru

SUMBER-SUMBER AWAL KESULTANAN MELAYU MELAKA

Rujukan yang paling boleh di percayai :

Ma Huan iaitu Ying-yai Sheng-lan
Fei Hsin iaitu Hsing-ch’a a Sheng–lan

yang merekodkan ekspedisi Laksamana Cheng Ho (1405 -1433),

PITOS 104/2

Malaysia : Melaka Hingga Negeri-Negeri Melayu Baru

SUMBER-SUMBER AWAL KESULTANAN MELAYU MELAKA

Kajian terbaru menganalisa persoalan bagaimana perhubungan

di antara kerajaan Ming dan Parameswara bermula iaitu pada

tahun 1403-1405

PITOS 104/2

Malaysia : Melaka Hingga Negeri-Negeri Melayu Baru

SUMBER-SUMBER AWAL KESULTANAN MELAYU MELAKA

Bukti-bukti bernilai terdapat :

pada Yung-lo Shih-lu pada 130 chuan iaitu pada

Rekod-Rekod Lampau Maharaja Yung Lo (1402-1424) :

adalah sumber awal yang mencatatkan aktiviti di Melaka.
Juga, ia adalah rekod harian pemerintahan

Yung Lo

PITOS 104/2

Malaysia : Melaka Hingga Negeri-Negeri Melayu Baru

SUMBER-SUMBER AWAL KESULTANAN MELAYU MELAKA

Rombongan pertama ke Melaka muncul di

dalam rekod China :

apabila sida-sida Yin Ch’ing diarahkan oleh Maharaja

melawat ke Melaka pada 1403

PITOS 104/2

Malaysia : Melaka Hingga Negeri-Negeri Melayu Baru

SUMBER-SUMBER AWAL KESULTANAN MELAYU MELAKA

Pedagang-pedagang Muslim :

bertanggungjawab memberitahu ataupun memujuk Maharaja menghantar misi ke Melaka.
berasal dari kawasan Lautan Hindi iaitu di selatan benua India.

PITOS 104/2

Malaysia : Melaka Hingga Negeri-Negeri Melayu Baru

SUMBER-SUMBER AWAL KESULTANAN MELAYU MELAKA

Yin Ch’ing di katakan dihantar ke Melaka pada 28 Oktober 1403 dari empat misi Maharaja Yung-lo untuk mencari kawasan perdagangan di luar
Melaka adalah negara luar yang pertama menerima pengiktirafan dari Maharaja China diikuti Jepun, Brunei dan Cochin

Sumber Barat

G. Ferrand dalam artikelnya “Melaka. Le Melayu et Malayur” dalam Journal Asiatique Mai-Juin et Juilet-Aout,1918, mengatakan bahawa Melaka telah wujud sejak kurun ke-8 Masihi lagi.
Beliau mengatakan kerajaan Malayur (Malayu) yang disebut oleh Marco Polo itu sebenarnya Melaka.

Sumber Portugis

Tome Pires >Suma Oriental
Joao de Barros >Asia
Alfonso de Albuquerque >Commentaries of the Great Alfonso Dalboquerque, Second Viceroy of India

Manuel Godinho de Eredia >2 Laporan :

>Report on the Golden Chersonese

>Description of Malacca, Meridional India and Cathay)

Diego de Couto >Decada

Catatan Tome Pires tentang Melaka :

“Melaka” berasal daripada perkataan malayo bermaksud “persembunyian pelarian”.
Pelabuhan Melaka tiada tolok bandingnya di dunia pada masa itu.
Semua jenis barang dagangan dari timur dan barat boleh diperoleh di Melaka.
Tidak kurang daripada 50 bangsa dan suku kaum yang berkunjung dan berdagang di Melaka.
Di pelabuhan Melaka juga dikatakan sebanyak 84 bahasa dipertuturkkan dan setiap satunya berbeza.

Suma Oriental

sumber terawal menceritakan Kesultanan Melayu Melaka.
maklumat yang diperoleh secara lisan daripada pemberi maklumat kerana pada ketika itu tiada sebarang penulisan tentang Melaka oleh penulis tempatan yang boleh dijadikan bahan rujukan.
Kebanyakan penulisan barat lebih cenderung memperlihatkan kehebatan Portugis yang menjajah Melaka kerana semua penulis merupakan rakyat Portugis.

Sumber Arab

Pedagang dan pelaut Arab sudah pun datang dan berada di sekitar Asia Tenggara sejak sebelum lahirnya Islam.
Menurut sumber Arab, pedagang-pedagang Arab memanggil Melaka dengan nama “Mulaqah” yang bermaksud pertemuan. Selain itu Melaka juga disebut sebagai “Malakat” iaitu “perhimpunan segala dagang”.
Paramesrawa dikatakan berkahwin dengan seorang puteri Islam dari Pasai pada 1414.
Seorang pedagang Arab bernama Ahmad ibn Majid menyatakan bahawa dia tidak dapat membezakan yang mana satu orang Islam di Melaka dalam kitabnya Hawiyat al-Ikhtisar Fi’llm al-Bihar, tertulis sekitar 866 Hijrah (1462 Masihi)
Tome Pires mengatakan bahawa Sultan Alauddin telah mengajar Raja-raja Pahang, Kampar dan Inderagiri serta keluarga mereka tentang hal-hal agama Islam.

SUMBER-SUMBER ARKEOLOGI

Pengenalan

Istilah arkeologi berasal dari perkataan Grek “αρχαίος” yang bermakna kuno, purba atau lama dan “λόγος” yang bermakna perkataan atau ucapan.
Arkeologi turut bermaksud satu disiplin ilmu yang mengkaji dengan menggunakan teori dan praktikal secara saintifik terhadap kegiatan manusia pada masa lampau.